به کار بردن مسهل ها چهل و هشت شرط دارد:
۱ – نبودن گرفتگی در روده ها .
۲- نبودن گرفتگی در مجراها و رگها .
۳- بکار بردن منضج .
۴- در هنگام زیادی یک خلط مسهل چند جانبه ای بکار نرود.
۵- برای بچه ها و پیران بجز در هنگام ناچاری نباید بکار رود و در این هنگام هم مسهل قوی نباید بدهند.
۶- کسی که به پرخونی گرفتار است نباید مسهل بخورد.
۷- اشخاصی که خسته هستند باید از مسهل پرهیز کنند.
۸-کسانی که دردهای درونی دارند نباید مسهل بخورند و ملین برای آنها بس است.
۹- ساکنان نقاط گرم در وقت گرما باید از مسهل بپرهیزند.
۱۰- درباره آنها که قلبی ناتوان دارند نباید مسهل بکار برده شود.
۱۱-کسانی که معده و اندرونه ضعیف دارند و بخصوص آنها که بورم معده گرفتارند نباید مسهل بخورند و اگر ناچار باشند باید صبر و سکنجبین بخورند.
۱۲-کسی که مزاجش خشک است نباید مسهل بخورد.
برای مزاجهای خشک نباید از حب ها و سفوفات و جوارشات بعنوان مسهل استفاده شود زیرا بعلت نبودن رطوبت فراوان نمی توانند در مزاج نمی تواند در آنها اثر بگذارد و آنها را حل و تعفین کند و چون تا طبیعت در دارو کار نکند دارو کار نخواهد کرد و این گونه داروها کم کم حل میشود نیروی خود را بتدریج از دست می دهند و آنچه هم که حل میشود نیرویش برای کار کافی نیست و در نتیجه طبیعت بر آنها چیره می شود و کارشان را به هدر می دهد و آن اندازه هم که می تواند موثر باشد بیک باره حل نمی شود. بنابر این در اینگونه مزاجها داروهای خشک کارگر نیست اما جوشانده ها و داروهای پخته و نقوعات (خیسانده ها) برای آنها سودمندتر است و بارها آزموده ایم که مثلا حب السلاطین اگر چه به اندازه زیاد تجویز شود در این مزاجها کارگر نیست اما نقوع مربع اگر چه بسیار ضعیف تر است برایشان سودبخش است.
۱۳- کسانی که گرفتار اعراض زیادی از بیماریها هستند نباید آن را بکاربرند.
۱۴- آنها که زیاد فربه و یا زیاد لاغر هستند نباید مسهل بخورند.
۱۵- کسی که زبانش شل است نباید مسهل بخورد زیرا مواد سر او دائما به معده اش می ریزد و جلوگیری از بیرون روی زیاد آنها دشوار است .
۱۶ – در گرما و سرمای بسیار زیاد نباید مسهل خورد .
۱۷ – در یک روزدو مرتبه نباید مسهل بخورند بلکه باید یک روز درمیان باشد.
۱۸- در هنگام همه گیری وبا نباید مسهل قوی بخورند.
۱۹- در کسی که مزاجش از دارو نیرومندتر است نباید بکار گرفته شود.
۲۰- کسی که عادت ندارد از ان استفاده کند.
۲۱- کسی که کم توان است و تاب آن را ندارد نباید مسهل بخورد.
۲۲ – اشخاص قوی از مسهل قوی و اشخاص متوسط از میانه آن و ناتوانان از مسهل ضعیف باید سود بجویند.
۲۳ – بیمار نباید آبستن باشد.
۲۴- برای بیماری قوی مسهل نیرومند و همچنین برای متوسط از نوع میانه و برای ضعیف کم توان آن باید دستور داده شود.
۲۵- باید همراه آن اعضاء رئیسه بدن تقویت شوند.
۲۶- اگربیک اندازه لازم باشد با خوردن مسهل فصد هم بشود باید این درمان پیش از خوردن مسهل باشد اما اگر خون چیره نباشد نخست مسهل می خورند و پس از آن فصد می کنند.
۲۷- یک روز پیش از بکار گرفتن مسهل اگر لازم باشد باید حمام برود.
۲۸- مسهل باید بین دو وعده غذا خورده شود و غذای پیش از آن باید غذایی لطیف باشد مثل ماء الشعیر بویژه اگر بیمار ناتوان و تاب گرسنگی را نداشته باشد و مزاجش گرم باشد.
۲۹- پیش از خوردن مسهل در مدت چند روز باید بیمار از خوردن نمک زیاد بپرهیزد و پس از آن نیز نباید نمک بخورد زیرا سبب پیچ خونیست .
۳۰- پس از مسهل بیمار نباید چیزی بخورد و بنوشد و یابخوابد تا اینکه مسهل کار بکند اما خوابیدن پیش از مسهل مفید است .
۳۱- بیمار باید از خوردن غذاها و داروهای تند پرهیز کند و آب سرد نباید بنوشد و آشامیدن کمی آب گرم مفید است اما زیادش خوب نیست و از کار مسهل جلوگیری میکند،به هر حال پس از مسهل آب،معده و راههای گوارشی را از باقیمانده اخلاط و داروها می شوید.اگر از حب های مسهلی بخورند پس از آن باید آب گرم و یا آبهای مناسب دیگر بعنوان بدرقه بنوشند.
در پزشکی سنتی مبروق به نوشیدنی هایی اطلاق می گردد که پس از مسهل و برای کمک به آن نوشیده می شود.
۳۲- از حرکات سخت پس از مسهل باید خودداری شود بلکه در اول کار باید از هر حرکتی بپرهیزند. سکون داروی کم توان را کمک می دهد ولی از نیروی داروی پرتوان می کاهد.
۳۳- بیمار باید خود را از سرما نگاه دارد.
۳۴ – بیمار باید از ناراحتی های روانی برکنار بماند.
۳۵- بیمار باید پس از مسهل از آمیزش خودداری کند.
۳۶ – بیمار نباید بسیار لاغر و خشک گوشت باشد.
۳۷- بیمار نباید بزخم و دمل جگر گرفتار باشد.
۳۸- حتی المکان نباید از مسهلهای سمی استفاده شود و گرنه باید از داروهایی که سمیت آن را کم می کنند سود بجویند و از رفع سمیت باید مطمئن باشند.
۳۹-در روده مریض نباید زخم و جراحتی باشد.
۴۰- در ایام قاعدگی و خونریزی زهدان، زنان نباید مسهل بخورند و نیز اگر بیمار بخونریزی بواسیر گرفتار باشد خوردن مسهل زیان آور است.
۴۱-استنجاء با آب سرد درست نیست و باید آب گرم بکار رود و بعض پزشکان خودداری از استنجاء را بیشتر می پسندند.
۴۲- بیمار نباید بکاری که دارو را از یاد اوببرد بپردازد.
۴۳- بیمار نباید از آنچه که برایش ناخوشایند است پرهیز کند و باید به آنچه دوست می دارد روبیاورد.
۴۴- در تابستان بهنگام بامداد و در زمستان بوقت نیمروز و در بهار و پاییز بین این دو باید مسهل خورد.
۴۵- در هنگامی که نابهنجاری در اندامهای پایینی باشد بیمار باید اول قی آور بکارببرد و بعد مسهل بخورد، نه برعکس زیرا در آن وقت برناهنجاریها افزوده می گردد.
۴۶- اگر برای درمان فرصت کافی نباشد از حب ها و امثال آنکه دیر در معده حل می شود بکار ببرند و اگر چاره دیگر نباشد باید دارو را نخست بکوبند و با آب گرم بیاشامند و نباید از داروهای صبردار که دیر بکار می افتند استفاده کنند،اما اگر فرصت کافی باشد یا مثل بیماریهای مغزی لازم باشد که مسهل کم کم کاربکند،خوردن حب ها و داروهای صبردار سودمند است.
۴۷- در بیماری های بحرانی که نیروی طبیعت بیمار اخلاط را بیرون رانده مثل شرا، باد سرخ (ماشری)، قوس(بنات اللیل) و دانه ها تا از انضاج مطمئن نشوند نباید مسهل دستور داده شود و باید نخست طبیعت را تقویت کنند و سپس مسهل بخورند.
۴۸- در بیماریهای سمی مثل کوفت (سیفلیس)،طاعون آتشک، الافرنجی (نوعی سیفلیس) که طبیعت به نیروی خود می خواهد آن را بیرون براند نباید مسهل بدهند زیرا ماده را بدرون می کشاندو گاه سبب مرگ بیمار می گرد دبلکه باید نخست کوشش کنند تا بیماری بیرون بریزد و از نیروی آن کاسته شود.برای این کارباید از تریاقها و از دواهای مالیدنی سودبجویند و پس از آن می توان دستور مسهل داد.